Πάσχα στην Πράγα & 5 πασχαλινά έθιμα της Τσεχίας
Kateřina MarkováΓιατί και πως γιορτάζουμε το Πάσχα στην Τσεχία
Το Πάσχα στην Τσεχία είναι ιδιαίτερο, για διάφορους λόγους. Δεν ξεχνάμε, ότι το θρησκευτικό συναίσθημα των Τσέχων είχε αρχίσει να ξεθωριάζει αιώνες πριν: από την εποχή των θρησκευτικών πολέμων, της μεταρρύθμισης και τις αντιμεταρρύθμισης.
Επίσης και η πολιτική κατάσταση μέχρι τις αλλαγές του 1989 δεν ευνοούσε ιδιαίτερα το θρησκευτικό συναίσθημα.
Έτσι, κατά κύριο λόγω, το Πάσχα επιβίωσε και γιορτάζεται σήμερα ως μια λαϊκή παράδοση, με τα θρησκευτικά έθιμα να ανακατεύονται με παλιά παγανιστικά. Στην Τσεχία άλλωστε, σήμερα, το 68% του πληθυσμού δηλώνουν άθρησκοι, το 26% καθολικοί και το υπόλοιπο ποσοστό διάφορες άλλες θρησκείες.
Έτσι το Πάσχα στην Τσεχία οι Χριστιανοί θυμούνται τη σταύρωση και την ανάσταση του Χριστού, ενώ οι άθρησκοι γιορτάζουν τον ερχομό της άνοιξης.
Τις περισσότερες φορές δεν συμπίπτει με το ορθόδοξο Πάσχα, καθώς γιορτάζεται βάση του ημερολογίου των καθολικών.
Πανηγύρι της Αποκριάς (Masopust) & καρναβάλι στην Πράγα
Αντίστοιχα με το ορθόδοξο Πάσχα λοιπόν, έχουμε και εμείς σαρακοστή και νηστεία, της οποίας έχει προηγηθεί η Αποκριά και οι καρναβαλικές εκδηλώσεις. Η Αποκριά πέφτει ανάμεσα στην 1η Φεβρουαρίου και την 7η Μαρτίου, αφού το Πάσχα είναι κι εδώ κινητή γιορτή.
Μοναδική εμπειρία, είναι το σφάξιμο του χοίρου την Πέμπτη πριν την Αποκριά, κατά την δική σας τσικνοπέμπτη. Το θέαμα μπορεί να ακούγεται αποκρουστικό αλλά η ατμόσφαιρα είναι εορταστική με πολύ μπύρα και κέφι. Σκεφτείτε άλλωστε το δικό σας σούβλισμα...
Δεν λείπει επίσης η καρναβαλική παρέλαση, που λαμβάνει χώρα την τελευταία μέρα της Αποκριάς με τις κυριότερες μεταμφιέσεις να είναι η αρκούδα (που ξυπνάει από την χειμερία νάρκη της), το άλογο και ο καπνοδοχοκαθαριστής (καθαρίζει τα τζάκια που δεν θα ξανανάψουν και φέρνει καλή τύχη στα νοικοκυριά).
Στην Πράγα, η παρέλαση του καρναβαλιού ξεκινάει από την Καστρούπολη και καταλήγει στο νησί Κάμπα, κάτω από την περίφημη γέφυρα του Καρόλου. Παρελάσεις μπορείτε να δείτε και σε άλλες συνοικίες της πόλης όπως το Κarlin, το Anděl και το Žizkov.
Η συμμετοχή των ντόπιων κατοίκων είναι μεγάλη, η μπύρα ρέει, το ίδιο και τα δυνατά τσέχικα αποστάγματα ενώ οι μεζέδες χοίρου δίνουν και παίρνουν!
Το πέρας του καρναβαλιού δηλώνει το τέλος της Αποκριάς και την έναρξη της Σαρακοστής και της νηστείας. Εξού και η ονομασία «masopust» (maso = κρέας, pust = αποχή).
Πάσχα στην Τσεχία – Μεγάλη βδομάδα
Οι μέρες της μεγάλης εβδομάδας στην Τσεχία ονομάζονται: Άσχημη Τετάρτη, Πράσινη Πέμπτη, Μεγάλη Παρασκευή, Λευκό Σάββατο, Κυριακή του Πάσχα και Δευτέρα του Πάσχα.
Άσχημη Τετάρτη – η μέρα που ο Ιούδας πρόδωσε τον Ιησού.
Πράσινη Πέμπτη – τελευταίο δείπνο του Κυρίου – η μέρα που παραδοσιακά τρώγονται πράσινα λαχανικά ως σύμβολο της άνοιξης αντί για κρέας. Σε κάποια εστιατόρια πουλάνε ακόμη και πράσινη μπύρα!
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι επίσημη αργία από το 2015, αφού όπως είπαμε το προηγούμενο καθεστώς είχε καταπατήσει πολλές θρησκευτικές εορτές και παραδόσεις. Η μέρα είναι συνδεδεμένη με πολλά έθιμα και δεισιδαιμονίες.
Ο κόσμος πίστευε στη μαγική δύναμη της γης, που άνοιγε, την μεγάλη Παρασκευή για λίγη ώρα και οι θησαυροί της φανερώνονταν. Οι άνθρωποι πιστεύανε πολύ στις μάγισσες και το μάτιασμα.
Αυτή την μέρα απαγορεύονται εργασίες στο χωράφι και οτιδήποτε έχει να κάνει με το σκάψιμο της γης. Επίσης λέγεται, πως αυτή την μέρα δεν πρέπει να δανείζεσαι τίποτα, γιατί το δανεισμένο αντικείμενο μπορεί να είναι μαγεμένο.
Λευκό Σάββατο – Η μέρα που συμβολίζει την ανάσταση του Χρηστού. Τελειώνει η νηστεία. Ασπρίζονται τα σπίτια. Ετοιμάζουμε τις λιχουδιές για την Κυριακή του Πάσχα. Ψήνουμε το τσουρέκι με αμύγδαλα και σταφίδες και το κέικ σε σχήμα προβάτου.
Κυριακή του Πάσχα – προετοιμασία για την Δευτέρα του Πάσχα. Τα κορίτσια βάφουν τα αυγά, τα αγόρια πλέκουν τις βίτσες. Όχι, δεν σουβλίζουν αρνάκι οι Τσέχοι! Ούτε τσουγκρίζουν αυγά...
Δευτέρα του Πάσχα – εορτασμός της άνοιξης και της γονιμότητας. Η αλλόκοτη Τσέχικη παράδοση με αρχαίες παγανιστικές ρίζες – το μαστίγωμα των γυναικών!
Πάσχα στην Τσεχία – παραδόσεις και έθιμα
Πασχαλινές αγορές στην Πράγα & Τσεχία
Οι εποχιακές αγορές είναι από τα αγαπημένα δρώμενα της Τσεχίας. Οι πλατείες γεμίζουν ξύλινα μικρά σπιτάκια και θα βρείτε υπέροχα εποχιακά είδη, παραδοσιακά χειροτεχνήματα, τοπικές λιχουδιές, ποτά και διάφορα άλλα προϊόντα.
Ένα κανονικό πανηγύρι με χρώμα και ύφος μεσαιωνικό που δεν πρέπει να χάσετε! Για το Πάσχα οι πασχαλινές αγορές ξεκινούν συνήθως 15 μέρες πριν την Μεγάλη βδομάδα.
Κροτάλισμα
Στα χωριά το έθιμο να γυρνάνε οι κάτοικοι στις γειτονιές με κρόταλα παραμένει μέχρι και σήμερα.
Προσπαθούν να ξεσηκώσουν τον κόσμο μετά την σιγή της καμπάνας για το μαρτύριο του Χριστού από την Μεγάλη Πέμπτη μέχρι το Μεγάλο Σάββατο.
Πασχαλινά αυγά (kraslice)
Τα σπίτια στην Τσεχία στολίζονται για το Πάσχα με κλαδιά σημύδας, κουκλάκια προβάτων, λαγών και κοτόπουλων αλλά κυρίως με διακοσμημένα αυγά! Όχι βρασμένα και βαμένα σαν τα δικά μας. Μιλάμε για άδεια αυγά, μόνο το τσόφλι, άθικτο, περίτεχνα διακοσμημένο με διάφορες τεχνικές.
Το άδειασμα του αυγού επιτυγχάνεται αν το τρυπήσουμε με λεπτή καρφίτσα πάνω κάτω και το φυσήξουμε από την μια μεριά. Αφού το πλύνουμε και στεγνώσει, μπορούμε, προσεκτικά, να το διακοσμήσουμε!
Η πιο συνηθισμένη τεχνική είναι με λειωμένο χρωματιστό κερί από κηρομπογιές, που εφαρμόζεται με μια λεπτή καρφίτσα. Τα σχέδια είναι συνήθως γεωμετρικά.
Άλλες τεχνικές διακόσμησης περιλαμβάνουν την αφαίρεση βαφής από το ξύσιμο της επιφάνειας ενός αυγού, διακόσμηση της επιφάνειας με άχυρο ή περισφίγγοντας το τσόφλι του αυγού με λεπτούς κόμπους σύρματος.
Κέικ σε σχήμα προβάτου & τσουρέκι
Τις Τσέχικες Πασχαλιάτικες λιχουδιές δεν μπορείτε να τις δοκιμάσετε καμία άλλη εποχή του χρόνου. Νόστιμο είναι το τοπικό τσουρέκι από ζύμη με μαγιά, αμύγδαλο και σταφίδες, αλλά πολύ πιο ενδιαφέρον έχει το παραδοσιακό κέικ σε σχήμα προβάτου.
Ψήνεται σε ειδικές φόρμες που χαρίζουν το χαρακτηριστικό σχήμα σε αυτό το ιδιαίτερο, πασχαλινό γλύκισμα.
"Μαστίγωμα" των γυναικών την Δευτέρα του Πάσχα (pomlazka)
Το «μαστίγωμα» των γυναικών είναι μια αλλόκοτη εθνική παράδοση της Βοημίας και Μοραβίας την Δευτέρα του Πάσχα!
Οι άνδρες και τα αγόρια κόβουν βέργες ιτιάς, πλέκουν μια όμορφη βίτσα και τη στολίζουν με χρωματιστές κορδέλες στην κορυφή. Αυτή η βίτσα λέγεται «pomlazka» και τις μέρες του Πάσχα θα τη βρείτε σε όλους τους πάγκους των πασχαλινών αγορών, μιας και στην πόλη δεν βρίσκει κανείς τόσο εύκολα ιτιά.
Οι άντρες πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι, επισκέπτονται τους συγγενείς, φίλους και χτυπάνε τις γυναίκες στο πισινό. Καταπληκτικό;;; Υποτίθεται πως είναι συμβολικό, αλλά καμιά φορά δεν είναι τόσο απαλό, όπως μάλλον περιμένουν οι κυρίες και δεσποινίδες...
Φυσικά το "μαστίγωμα" επιφέρει εννίοτε και αντίποινα. Σε κάποιες περιοχές τα κορίτσια περιλούζουν τα αγόρια με κρύο νερό που θα τους δώσει ζωντάνια για όλο τον χρόνο.
Και ενώ όλο αυτό φαίνεται σαν ένα αστείο με σεξουαλικό υπονοούμενο, δεν είναι. Αυτό το έθιμο αντλεί τις ρίζες του από τις αρχέγονες παγανιστικές γιορτές της γονιμότητας και σύμφωνα με την παράδοση κρατάει τις γυναίκες πάντα νέες και όμορφες...
Το τελετουργικό επιβάλει πριν από το μαστίγωμα, οι άνδρες να τραγουδήσουν πασχαλινά κάλαντα και μετά το μαστίγωμα παίρνουν μια χρωματιστή κορδέλα για να στολίσουν την pomlazka. Όσες περισσότερες κορδέλες μαζέψουν, τόσο πιο πολλούς... πισινούς «επισκεύτηκαν»!
Το "μαστίγωμα" προστατεύει την γυναίκα από το «να ξεραθεί» κατά την διάρκεια του χρόνου – για αυτό δεν αντιστέκονται και ευχαριστούν τους άνδρες. Θεωρείται υποχρέωση για τον άνδρα να χτυπήσει την γυναίκα! Αν δεν εμφανιστεί κανένας, οι γυναίκες θα στεναχωρηθούν και θα πρέπει να καταφύγουν στα προϊόντα ομορφιάς και αντιγήρανσης!
Την Κυριακή του Πάσχα οι γυναίκες βάφουν τα αυγά και ως σύμβολο της γονιμότητας ανταμείβουν τους άνδρες με αυτά και σφηνάκια αλκοόλ.
Είναι μια ισότιμη ανταλλαγή? Μάλλον όχι. Αλλά είναι πολύ αστεία και οι Τσέχοι την ευχαριστιούνται. Αν βρεθείτε Πάσχα στην Τσεχία λοιπόν, οι άντρες πάρτε βίτσα και οι γυναίκες έναν κουβά νερό...
Πως να οργανώσετε ένα ταξίδι στην Πράγα το Πάσχα?
Προγραμματίζοντας το ταξίδι σας, να έχετε υπόψη, πως πρόκειται για υψηλή περίοδο στα ξενοδοχεία & αεροπορικά εισιτήρια. Ωστόσο και αυτές τις μέρες, αν σχεδιάσετε το ταξίδι σας έγκαιρα (4-5 μήνες νωρίτερα), σίγουρα θα ανταμειφτείτε με καλύτερες τιμές.
Ζήστε την μοναδική ατμόσφαιρα του Πάσχα στην Τσεχία
Αξίζει να έρθετε στην Πράγα το Πάσχα? Αναμφίβολα και για περισσότερους από έναν λόγους!
Τα θρησκευτικά Πασχαλινά έθιμα είναι λίγο διαφορετικά από τα δικά σας και για τον ανήσυχο ταξιδιώτη, είναι το λιγότερο μια ενδιαφέρουσα εμπειρία. Για τα δε παγανιστικά, η εμπειρία μπορεί να είναι μοναδική. Αξίζει να την ζήσετε μπλεγμένοι με τους ντόπιους.
Αναρωτιέστε τι καιρό κάνει στην Πράγα τον Απρίλιο και τον Μάιο? Η άνοιξη είναι για πολλούς η ωραιότερη εποχή στην Τσεχία. Οι υπέροχοι κήποι ανοίγουν, πλημμυρισμένοι από πολύχρωμα λουλούδια. Οι μέρες ζεσταίνουν και μεγαλώνουν. Η υπέροχη Πράγα γίνεται ακόμα ωραιότερη και η Τσέχικη εξοχή ξυπνάει από την χειμερία νάρκη της για να μαγέψει κάθε επισκέπτη...
